Klokken van Linschoten

Philomena

Philomena of Philomela (Φιλομηλα) is een Griekse naam.
De betekenis is: "de Geliefde", maar kan ook betekenen "Liefhebster van appels" of "Liefhebster van kleinvee". Deze laatste betekenissen omdat het woord mèla (μηλα) zowel kleinvee betekent als appels.

Voornamen

Vrouwennamen afgeleid van Philomena:
FilomeenFilomela, Filomena, Filomene, Filomijne, Filumena, Philomela, Philomena, Philomene, Philomijne,

Philomena van Rome (ongeveer 0250-0303)

Te Rome wordt in 1802 in de catacomben een graf ontdekt. Op dat graf staat te lezen: "Filumena pax tecum" (en dat kan betekenen "geliefde, de vrede zij met je", maar ook wel: "Philomena de vrede zij met je.").
Rond de tekst zijn twee ankers te zien, een palm en drie pijlen. Onderzoekers menen dat het om een eigennaam gaat (dat is mogelijk maar niet zeker). Uit de pijlen en de palm leidt men af dat het hier gaat om een nog onbekende martelares uit de eerste eeuwen van het christendom.
De opwinding in de hele christelijke wereld is enorm. Vanaf dat moment wordt aan veel meisjes de voornaam 'Filomena' gegeven. De populariteit van de "nieuwe" heilige neemt nog meer toe vanaf het moment dat haar stoffelijke resten worden overgebracht naar het stadje Mugnano ten zuiden van Napels. Dan ontstaat een legendarisch verhaal dat ongeveer zo luidt:

Philomena is de dochter van een vorstenechtpaar uit de Griekse provincie Macedonië. Haar ouders worden tot Christus bekeerd, als een christendokter hen belooft dat God hun een dochter zal schenken.
Omdat de verkregen dochter erg mooi is, wil de Romeinse keizer, Diocletianus (284-305), haar tot vrouw. Maar op veertienjarige leeftijd besluit zij haar leven geheel en al aan Christus te geven en maagd te blijven. Dat wekt de woede van de keizer. Hij laat haar met een anker om de hals in de Tiber werpen. Maar op wonderbaarlijke wijze brengt ze het er levend af: een engel snijdt de touwen door. Vervolgens schieten haar beulen drie gloeiende pijlen op haar af. Maar ook die doden haar niet; integendeel, halverwege hun vlucht keren de projectielen om en komen recht af op degenen die ze afgeschoten hebben. Uiteindelijk wordt zij rond 303 onthoofd , zoals zoveel martelaren is overkomen in de eerste christentijd.

Vooral in Italië is zij in de negentiende eeuw bijzonder populair.
Maar ook de heilige pastoor van Ars, heeft een grote verering voor Philomena. In 1835 krijgt hij een reliek van de heilige in handen. Hij richt er een kapelletje voor in, stelt een heiligenbeeld van haar op en laat een afbeelding van haar maken in één van de kerkramen. Naar zijn zeggen heeft zij vele van zijn gebeden verhoord.

Reeds in 1961, ruim vóór de herziening van de heiligenkalender door het Tweede Vaticaans Concilie van 1970, is zij uit de algemene heiligenkalender verwijderd, omdat het historisch bijzonder onzeker is of zij wel ooit echt heeft bestaan.

Patroonheilige

Philomena wordt vooral door vrouwen veel ingeroepen bij zwaarmoedigheid.

Feestdag

Haar feestdag was 5 juli.

Martyrologium Romanum

Tértio Nonas Júlii:
Apud Septempedános, in Picéno, sanctæ Philoménæ Vírginis.

Romeins Martelaarsboek

5 juli:
Te Severino in Piceno Sint Philomena, maagd.